Dit artikel is geschreven om een genuanceerde blik te bieden op de meerwaarde die een fiscalist brengt in het kader van belastingsplanning. Zowel in het privé-vermogen als in de bedrijfsmatige context is er een ruimte voor zinvolle belastingsplanning. Hieronder wordt besproken wat nu juist “fiscaliteit” is en welke meerwaarde er uit onze dienstverlening voortvloeit.
Keuze van de minst belaste weg
Het is in België volstrekt toegestaan om de keuze van de minst belaste weg te nemen. Er zijn echter wel enkele voorwaarden verbonden aan deze stelling. Enerzijds dienen alle rechtshandelingen geen wettelijke verplichting te schenden. Anderszijds dient men alle gevolgen te aanvaarden die de gekozen keuze met zich meebrengt.
Belastingvermijding, ofwel keuze van de minst belaste weg, mag niet worden verward met belastingsontduiking.
- Belastingontduiking treedt op indien men belastingen verschuligd zou zijn en er door een of andere techniek aan tracht te ontsnappen.
- Belastingvermijding bevindt men zich niet in belastbare omstandigheden, en doet hij er alles aan om dit zo te houden. Men blijft als het ware binnen de grenzen van de wet, maar de belastingplichtige maakt gebruikt van de zo gunstig mogelijke regeling. Dit is toegestaan, omdat met binnen de grenzen van de wet in beginsel de fiscaal gunstigste weg mag kiezen.
Een schending van een voorwaarde van de minst belaste weg is bijvoorbeeld “simulatie”. Simulatie treedt op wanneer een partij een contract opsteld en in werkelijkheid dit niet tot uitvoering brengt en er andere gevolgen aan geeft. Zulke situatie zou optreden wanneer er huurcontracten worden gesloten om winsten van een vennootschap over te hevelen naar een vennootschap met overgedragen fiscale verliezen, terwijl er in werkelijkheid helemaal geen huur plaatsvindt. Het mag duidelijk zijn dat dit een zuiver voorbeeld is van “simulatie”, wat niet is toegelaten door de wet.
Wat de fiscalist wel mag doen, is dus het zoeken van de minst belaste weg. In alle rechtstakken is dit aanvaard. Zelfs het Hof van Cassatie heeft zich in het fameuse “Brepols arrest” van 1961 uitdrukkelijk uitgesproken:
“Er is geen sprake van ten aanzien van de fiscus verboden simulatie en aldus evenmin van belastingfraude als de partijen om de voordeligste belastingregeling te genieten, gebruikmakend van de vrijheid van overeenkomst, zonder evenwel enige wettelijke verplichting te schenden, handelingen verrichten waarvan zij alle gevolgen aanvaarden, ook al worden die handelingen enkel en alleen gesteld om de belastingdruk te verminderen”
Antimisbruikwetgeving
Enige tijd daarna, in 1991, maakte het Hof van Cassattie in een besluit (Au Vieux Saint–Martin) opnieuw gebruik van het voorgaandelijk uitgesproken Brepols Arrest. Dit arrest, Aux-Vieux-Martin, gaf echter een volledig andere dimensie aan de filosofie van het Brepols arrest. Meer bepaald omdat men volgende zin toevoegde aan de uitspraak:
“zelfs als die akten alleen maar tot doel hebben de belastingdruk te verminderen”
In feite benadrukte men dat een juridische constructie opstellen, met als enigste doel het vermijden van belasting, volstrekt aanvaardbaar is.
De wetgever reageerde zeer snel door meteen de wet aan te passen. Zo volgde de “Antimisbruikbepaling” (art 344 WIB92). Deze is door de jaren heen enigszins gewijzigd en heeft anno 2016 het doel om te voorkomen dat de belastingplichtige de wet frustreert. De belastingplichtige moet de wil van de wetgever respecteren, wat niet enkel het respecteren van de voorwaarden betekend. Een voorbeeld is het bestellen van studies voor een Belgische vennootschap en de factuur laten opmaken aan een vennootschap in het buitenland.
Conclusie
Een fiscalist zoekt op basis van de situatie waarin de belastingplichtige zich bevindt steeds naar de minst belaste weg. Het is daarbij niet de bedoeling om simulatie of belastingontduiking uit te voeren. De juiste weg, de minst belaste, geeft op een legale wijze een fijnere belastingaanslag. Minder belastingen door het juist toepassen van de wet. It’s as simple as that!